Facebook, Netflix, TikTok. De kans is groot dat je gebruik maakt van één van deze platformen. En we hebben daar plezier van, want deze vormen van entertainment zijn gemakkelijk en overal te gebruiken. Dat kan toch geen kwaad? Nou, dat is wat het lijkt in ieder geval, maar deze giganten houden zich bezig met praktijken die we zeker als verborgen agenda’s kunnen bestempelen. 

IT'S IN YOUR HUMAN INTEREST
Ik neem je even mee in het begrip Human Interest. Dit is een term die verwijst naar het belang of de aandacht van mensen voor bepaalde zaken of gebeurtenissen die van persoonlijke of emotionele aard zijn. Het doel van Human Interest-berichten of -artikelen is om jou als lezer op een emotioneel niveau te raken en bevinden zich regelmatig in het sensatie spectrum. 

Ze kunnen ook worden gebruikt door organisaties of bedrijven om aandacht te vestigen op bepaalde diensten of producten, of om mensen te inspireren tot het steunen van bepaalde doelen of initiatieven. Maar daar zit een adertje onder het gras. Want inspireren is hierin vaak een vermomde versie van beïnvloeden. 

BEÏNVLOEDT JIJ JOUW ALGORITME, OF BEÏNVLOEDT JOUW ALGORITME JOU?
En die vermomde versie noemen we algoritmes. Algoritmes zijn computerprogramma's die berekeningen uitvoeren op basis van een bepaalde logica of formule. Ze worden vaak gebruikt om grote hoeveelheden data te analyseren en te verwerken. En hier komen de grote jongens weer in beeld. Want organisaties zoals Facebook, Netflix en TikTok maken gebruiken van algoritmes om te bepalen welke content ze jou aanbieden, om jouw gedrag te voorspellen en dus ook te beïnvloeden.

Want deze organisaties weten maar al te goed dat jij zo geniet van die grappige kattenfilmpjes en guilty pleasure series. En reken maar dat zij dat in hun voordeel gebruiken. Want die verborgen agenda’s zitten tjokvol met commerciële belangen die ertoe leiden dat ze jouw algoritme gebruiken om je zo lang mogelijk aan hun diensten te binden. Want dat je steeds vaker moet lachen om bepaalde filmpjes of notificaties krijgt van een serie die je op het oog had, is geen toeval.

Maar tot dusver wordt er ook in jouw belang gehandeld. Je krijgt tenslotte leuke content te zien! De reden waarom je überhaupt gebruik maakt van de platformen. Helaas is er nog een achterkamertje in de verborgen agenda; de verkoop van jouw data aan derden. En dat resulteert in iets waar maar weinig mensen om staan te springen. Bedrijven maken namelijk gebruik van jouw algoritme om gerichte advertenties te laten zien, maar het kan ook zomaar zijn dat je zonder jouw kennis wordt meegenomen in een onderzoek. 

VAN ONSCHULDIGE ENTERTAINMENT NAAR PRIVACY SCHENDING
En het zijn precies deze commerciële belangen die ten koste kunnen gaan van jouw privacy en welzijn. Dus denk twee keer na over wat voor soort gegevens je deelt met dergelijke organisaties en wees bewust van de manier waarop algoritmes jouw gedrag kunnen beïnvloeden.

Het is namelijk al voorgekomen dat organisaties misbruik maken van de privacygevoelige gegevens van gebruikers. Laten we TikTok er bijvoorbeeld bijhalen. Dit videoplatform dat de afgelopen jaren bijzonder populair is geworden heeft meerdere keren onder vuur gelegen over bezorgdheden dat ze persoonlijke gegevens van gebruikers verzamelen en over de mogelijkheid dat de Chinese overheid toegang heeft tot deze gegevens. Hierna heeft het bedrijf zijn privacybeleid meerdere keren aangepast, wat de vermoedens alleen maar bevestigden.

DE VERSLAVING VAN DE 21STE EEUW
Het voorschotelen van gepersonaliseerde content heeft voor veel mensen een verslavend effect. Een bijwerking van deze verslaving is het zogenaamde bubble-effect. Dit houdt in dat je steeds meer in een bubbel van informatie terecht komt die steeds meer is afgestemd op jouw individuele voorkeuren. Omdat je steeds minder blootgesteld worden aan informatie die buiten jouw bubble valt, wordt jouw waarneming van de realiteit eenzijdig gekleurd. 

Regelmatig zijn mensen wel in meer of mindere mate op de hoogte van de privacyrisico's, maar blijven toch gebruik maken van een dienst omdat ze deze noodzakelijk of onmisbaar vinden. Daar komt bij kijken dat verschillende platformen zichzelf ook daadwerkelijk onmisbaar hebben gemaakt in het leven van veel mensen. Dit is een combinatie van gebruikersgemak en het feit dat sociale media een medium is geworden om in contact te blijven met familie en vrienden. Maar ook gewenning maakt platformen voor grote groepen onmisbaar. Ze zijn verweven in de dagelijkse routine. In je pauze even door Facebook scrollen en in de avond thuis op de bank verder gaan met die spannende serie. En als er iets moeilijk af te leren valt, is het jouw persoonlijke routine.

IK HEB NIKS TE VERBERGEN!
En er is niks mis met deze redenatie. Het klopt dat mensen zich in de meeste gevallen niet schuldig hoeven te voelen over hun gedrag of hun persoonlijke gegevens en daarom niet denken dat ze iets te verbergen hebben. Maar neemt dat weg dat je geen recht meer hebt op privacy of dat dit op zijn minst niet gerespecteerd moet worden? Het principe dat je zelf kan beslissen wat je wel of niet met anderen wilt delen is een grondrecht dat gehandhaafd moet worden. 

HOE KAN JE JEZELF BESCHERMEN?
Blijf altijd kritisch op wat voor soort gegevens je deelt met organisaties en wees je bewust van hoe jouw persoonlijke gegevens gebruikt kunnen worden. Doe vooral wat onderzoek naar de privacypraktijken van een organisatie voordat je jezelf aanmeldt. Heb je het gevoel met vragen te blijven zitten of staat het beleid je niet aan? Kies dan voor een andere organisatie die je wel het gevoel geeft transparant te zijn.

Of kies voor een organisatie waar het niet eens noodzakelijk is om privacyrisico’s te accepteren om toegang te krijgen. Vaak zijn er veel van dit soort alternatieven beschikbaar die minder invasief zijn op het gebied van privacy. Het is daarom aan te raden om deze opties te overwegen voordat je jezelf aanmeldt voor diensten of producten die jouw privacy op een onwenselijke manier kunnen schenden.